Чөркөөх музейын бастакы директорынан СГУ саха салаатын бүтэрбит, студенныыр эрдэҕиттэн кыраайы үөрэтиинэн дьарыктаммыт Людмила Николаевна Григорьева анаммыт. Дмитрий Кононович кинини студенныыр эрдэҕиттэн бэркэ билэр эбит. Людмила Николаевна дойдутугар, Тааттаҕа орто оскуолаҕа үөрэнэ сылдьан, саха бастакы үөрэхтээхтэрин, суруйааччыларын чинчийиитин саҕалаабыт, былыргы сэдэх хаартыскалары хомуйуутун саҕалаабыт. Студенныыр кэмигэр хас да быыстапкалары тэрийбит. Ити кэмҥэ Дмитрий Кононовиһы, атын да суруйааччылары, учуонайдары кытта билсибит. 1974 с. СГУ преподавателэ В.Н. Протодьяконов салалтатынан «А.Е. Кулаковскай, А.И. Софронов, Н.Д. Неустроев олохторун уонна айар үлэлэрин оскуолаҕа, үөрэтиигэ аналлаах фотоальбому быһаарыы» диэн темаҕа дипломнай үлэтин ситиһиилээхтик көмүскээбит. Бу туһунан быйыл сиэн быраата, СӨ культуратын туйгуна Д.К. Осипов бэлэмнээн таһаарбыт дьоҕус буолан баран, олус туһалаах «О, родина – души моей основа» диэн кинигэтигэр кэпсэнэр. Людмила Николаевна хомуйбут сэдэх хаартыскаларыгар быһаарыылар күн бүгүн да суолталарын сүтэрэ иликтэр, музей үлэһиттэригэр, кыраайы үөрэтээччилэргэ, саха тылын, литературатын учууталларыгар сыаналаммат, туохха да кэмнэммэт бэлэх, көмө буолар. Кини биһиги иннинээҕи көлүөнэ дьону баттаһан, тыыннаахтарыгар көрсөн, кэпсэтэн, ыйыталаһан хаартыскалары үөрэппит, чопчулаабыт.
Чөркөөх музейын салайар кэмигэр Людмила Николаевна хаартыскалары хомуйар дьарыгын бырахпатаҕа, төттөрүтүн ыыра кэҥээбитэ, күүскэ былыргы, сэдэх хаартыскалары хомуйбута, научнай төрүөккэ олоҕуран үөрэппитэ, музей фондатыгар киллэрбитэ, музей коллекцияларын хаҥаппыта.

Людмила Николаевна Чөркөөх музейыгар сүрдээх бэриниилээхтик ис сүрэҕиттэн кыһаллан үлэлээбитэ, элбэҕи оҥорбута, Суорун Омоллоон сүрүн көмөлөһөөччүтэ этэ. Тааттаҕа көскө олорбут В.М. Ионов, Аммаҕа ыытыллыбыт суруйааччы В.Г. Короленко уо.д.а. ыччаттарын кытта сибээһи олохтообута, ыҥыран аҕала сылдьыбыта. Музейга кэлбит дьоҥҥо олус үчүгэй сыһыаннааҕа, үчүгэйдик көрсөрө, ыалдьытымсах этэ. Ити кэмҥэ суруйааччы, художник бөҕө ыраахтан да, чугастан да сылдьаллара. Бары Людмила Николаевнаттан астынан бараллара, музейга көмөлөһөллөрө, өйүүллэрэ.
Тулаайах үөскээбит буолан, аймахтарыгар олус аламаҕай, барыларыгар көмөлөһө сатыыра, сорохторун музей үлэтигэр угуйбута. Биир оннук киһинэн, олоҕун музей га, культураҕа анаабыт Дмитрий Константинович буолар. Сунтаарга уһуннук үлэлээн баран билигин Дьокуускайга культура тэрилтэтигэр үлэлиир. Эдьиийигэр махталын бэлиэтэ кини туһунан олус туһалаах кинигэни таһаарда. Дмитрий Константиновичка махтал!

Чөркөөх музейын тэрийии туһунан инники суруйуубар алҕас тахсыбыт. Обком бюротун мунньаҕар «строгий выговор с занесением в учетную карточку» оччотооҕуга Таатта райисполкомун председателэ Г.М. Артемьев ылбыт эбит. Георгий Михайлович Таатта оройуонун салайар кэмигэр сүҥкэн үлэни ыыппыта, көмөлөспүтэ. Ону умнар табыллыбат!
Бу суруйууларбар, ону барытын ахтар кыаллыбат, оннук сыалы да туруорбатым. Дьиҥэр Чөркөөх музейын туһунан тэрийсибит, салайбыт дьону барыларын киллэрэн, ахтан кинигэр таһаарар сөп этэ. Тэрийсибит дьон баалларына. Маны толкуйдаан быһаардаллар диэн баҕалаахпын.

Егор Шишигин, Саха музейын сүрүннүүр
научнай үлэһитэ

17.12.2022 с.