Миссионер Ф.Г.Сивцев-Сүөдэр аҕабыыт Боотурускай улуус II Дьохсоҕон нэһилиэгэр сэниэ ыалга төрөөбүтэ. Аҕата Гаврил Иванович Сивцев – Хабыыта сааһын тухары нэһилиэгэр кинээстээбит. Федор 1890 с. духовнай семинария бэлэмнэнии кылааһыгар киирбитэ, онтон салгыы семинарияҕа А.Е. Кулаковскайдыын биир кылааска үөрэммитэ.

Кини 1895 с. Казань  духовнай академиятын миссионердар салааларын, салгыы Санкт-Петербург педагогическай курсун үөрэнэн бүтэрбитэ. Казань куоракка үөрэнэр кэмигэр таҥара кинигэлэрин сахалыы тылынан тылбаастыырга үлэлэспитэ, профессор Н.Ф. Катанов көмөтүнэн «Казанскай транскрипция» диэнинэн биллибит алфавиты тупсаран оҥорсубута.

Федор Гаврильевич дойдутугар төннөн кэлэн, церковнай-приходской оскуолаҕа учууталлыырыгар саха оҕолорун сахалыы үөрэтэргэ холонон көрө сылдьыбыта. Тааттаҕа сыылкаҕа кэлэн олорбут В.М.Ионовтан саха дьонун төрөөбүт тылларынан үөрэтэргэ сүбэ-ама көрдөөн суруйбут суруга Чөркөөхтөөҕү музейга баар. 1899 с. диэри оскуола учууталынан, салгыы дьыала оҥорооччунан, библиотекарынан, Епархиальнай училище сэбиэтигэр кинигэ ыскылаатын сэбиэдиссэйинэн үлэлээбитэ.

Дьокуускайга бастакы педагогическай курстары олохтооһуҥҥа Дьаһайар комитет чилиэнинэн анаммыта. Сахалыы тылбаас комиссиятыгар тэриллиэҕиттэн үлэлэспитэ. Сүөдэр дьякон сололоммута. Дьокуускай уокуругар аҕабыыт быһыытынан Охотскай уокурук Богоявленскай таҥаратын дьиэтиттэн саҕалаабыта. Сулууспаны сахалыы, нууччалыы ыытара. Мэҥэ церковнай-приходской оскуолатын сэбиэдиссэйинэн үлэлээбитэ.   1902 с. Дьокуускай икки кылаастаах  оскуолатыгар учууталлаабыта. 1906 с. улахан дьоҥҥо уруоктары ыытыыны саҕалаабыта. 1910 с. Майатааҕы Васильевскай таҥара дьиэтигэр көспүтэ, ол эрээри учууталлыырын бырахпатаҕа. 1914 с. Дьокуускайдааҕы Епархиальнай Сэбиэккэ дьыала дьаһайааччынан ыҥырыллыбыта. Тылбаастыыр комиссияҕа киирэн күүскэ үлэлэспитэ. «Кутаттан оронон тахсыбатахпытына Россия өлөр кутталлаах» уонна «Таҥара улуу дьыалаларын туһунан судургу тылынан» диэн үлэлэр тылбаастара кинигэ буолан тахсыбыттара. Федор Гаврильевич английскай, францускай, немец, дьоппуон тылларынан көҥүл быһаарсара.

Революция кэнниттэн типографияҕа, Охотскайга Якутторг боломуочунайынан үлэлээбитэ. 1925 сыллаахха Охотскай уокуругар эйэни олохтуур САССР правительствотын састаабыгар киллэриллэр. Сатабыллаах өйдөтөр үлэ баран өстөһүү-өлөрсүү уҕарыйбыта, өрө туруу тохтообута. Сүөдэр аҕабыыт Охотскайга үлэтин-хамнаһын сүнньүн кини бэйэтин маннык тылларынан өйдүөххэ сөп: “Я старался сохранить вопрос о распространении вновь влияния Якутии на Охотский край, в смысле экономического расцвета его в будущем”. Ксенофонтовщинаны уодьуганнааһын саҕана дьоппуоннары кытта бодоруһарын, кинилэр тылларын билэрин уонна саамай тутааҕа Охотскай муора кытыла саха сирин төрүт, кини атын дойдулары кытта алтыһыытыгар сүҥкэн суолталаах тыын сирэ, ону былдьаатылар диэн эппит буруйдарыгар 1928 сыллаахха 10 сыл Соловецкай концлааҕырга утаарыллыбыта уонна онтон эргиллибэтэҕэ.

Федор Гаврильевич 1900 сыллаахха Санкт Петербурга Саха сирин епархиятын аатыттан сибэтиэй Синодтар түмсүүлэригэр кыттыыны ылбыта. Бу түмсүүгэ Николай II ыраахтааҕы Федор Сивцев этиититтэн астыммыта уонна эппитэ: “Я не думал, что среди диких инородцев появится такой образованный и высококультурный человек, как этот благочинный отец Федор. От своего имени  и святейшего Синода представить к награде”. Федор Гаврильевич миссонерскай, педагогическай үлэлэрэ сыаналанан ыраахтааҕы былааһыттан Владимирскай уонна Александровскай лиэнтэлэрдээх үрүҥ көмүс мэтээлинэн наҕараадаламмыта. Сотору буолан баран Санкт-Петербургтан ыраахтааҕы почтата кэлбит. Бу посылкаҕа сыаналаах церковнай маллар, таҥара үлэһиттэригэр аналлаах параднай таҥастар, үөрэх пособиелара, кинигэлэр кэлбиттэр. Ол маллартан үрүҥ көмүс потир, үрүҥ көмүс үрүүмкэ ордубутун Федор Гаврильевич бииргэ төрөөбүт балтын Ирина сиэнэ Кривошапкина Татьяна Егоровна биһиги музейбытыгар 1979 сыллаахха туттарбыта фондаҕа харалла сытар.

Потир бу таҥара сулууспатыгар туттуллар освященнай кыһыл виноны кутарга аналлаах үрдүк атахтаах үрүн көмүстэн оҥоһуллубут иһит. Хаппаҕа эриллэр. Эргиччи  “примите источник безсмертного вкусите тело христово” диэн суруктаах уонна дева Мария, Иисус Христос, сибэтиэй Петр мэтириэттэрэ уруһуйдаммыттар. Үрдүгэ 18,5 см., уонна 4.5 см үрдүктээх кыра үрүҥ көмүстэн оҥоһуллубут үрүүмкэлээх.

Бэлэмнээтэ Аввакумова С.В.