Чурапчы музейа республикабыт биир кырдьаҕас уона баай, элбэх үтүө үгэстэрдээх музей буолар. Араас кэмнэргэ А.А. Саввин, Сэһэн Боло курдук биллиилээх кыраайы үөрэтээччилэр, фольклористар үлэлээбиттэрэ.

Мин 1976 сыллаахха Саха музейыгар директорынан ананан, үлэлии кэлбит кэммэр Чурапчы музейын директорынан биллииллээх норуот маастара, иистэнньэҥ Елена Алексеевна Пермякова, научнай сотруднигынан Валентина Дмитриевна Пинигина үлэлииллэрэ. Икки талаанннаах дьон олус тапсан үлэлээбиттэрэ. Музей оройуон биир история, культура киинигэр кубулуйбута, дьон сөбүлээн сылдьар сирдэрэ буолбута. Музей тустаах үлэтин таһынан, норуот маастардарын, талааннаахтарын түмэн күүскэ үлэлээбитэ, араас быыстапкалары тэрийтэлээбитэ, дьон-сэргэ биһирэбилин ылбыта. 1978 с. оройуон музейдарын холботолоон холбоһуктаах музейы тэрийбиппит. Чурапчы музейа биир бастакынан музейбыт филиала буолбута. Республикабыт музейдара саҥа кэрдиис кэмҥэ үктэммиттэрэ, сайдыбыттара: экспонаттары учуоттааһын, үөрэтии, саҥа экспозициялары туруоруу, коллекциялары байытыы, быыстапкалары тэрийии үлэлэрэ күүскэ барбыта. Манна барытыгар Валентина Дмитриевна үтүөтэ-өҥөтө элбэх, биир бастыҥ үлэһиппит буолбута, республикаҕа биллэр музей үлэһитигэр (музеевед) тиийэ үүммүтэ.

Уларыта тутуу ыарахан кэмигэр 1987-93 сс. Чурапчы музейыгар директордаабыта, саҥа экспозицияны салайан оҥорторбута, музейын – Чурапчы таҥаратын дьиэтин реставрациялаппыта, музей үлэтин саҥа кэрдиискэ таһаарбыта.

Улууска музей оруола үрдээбитэ. Валентина Дмитриевна бэйэтэ улуус культуратын биир салайааччыта буолбута, үгүс саҥа далааһыннаах бырайыактары оҥорон олоххо киллэрбитэ. Ол курдук, Национальнай художественнай музей табыллыбыт «Раритеты Якутии» бырайыагар бастакынан Чурапчы музейын быыстапката турбута. Улахан ситиһиилэммитэ.

Музейга директордыы олорон Валентина Дмитриевнаттан аатырбыт артиллерист Г.Д. Протодьяконов тус малын булан, биһиги музейбытыгар туттарарын көрдөспүтүм. Валентина Дмитриевна Гавриил Дмитриевич бэйэтэ оҥорбут, туттубут модороон кыдаматын (от кэбиһэр атырдьаҕын) дьонуттан ылан киллэрбитэ. Билигин музейга баар, экспозицияҕа турбута, элбэх быыстапкаларга көрдөрүллүбүтэ, хорсун буойун туһунан документальнай киинэҕэ уһуллубута. Кырдык да, күүстээх-уохтаах киһи туттубут атырдьаҕа!

Пинигиннэргэ дьиэлэригэр сылдьыбытым, Валентина Дмитриевна минньигэс аһын аһаабытым, кэргэнин Сэмэни кытта билсибитим, тото-хоро сэһэргэспиппит, бэртээхэй саха ыаллара буолалларын билбитим. Кыыстара Евдокия Семеновна музей үлэһитэ, сэдэх идэлээх реставратор, ийэтин үлэтин салҕыыр…

Валентина Дмитриевна Чурапчы улууһун, саха норуотун патриота этэ. Дойдутугар культура, кыраайы үөрэтии биир талааннаах салайааччыта этэ, республика таһымнаах көрүүлэргэ, фестивалларга, быыстапкаларга өрүү ситиһиилээхтик кыттара. Кини үтүө аата умнуллубат!

Егор Шишигин,
РФ, СӨ культураларын үтүөлээх үлэһитэ,
Россия музейдарын Сойууһун президиумун Бочуоттаах чилиэнэ,
СӨ Ытык Сүбэтин чилиэнэ
01.02.2024