Онолдьо5о Павловтар  дьиэ  кэргэттэриттэн  сэриигэ 4 убайдыы-бырааттыы  Уйбаан, Михаил, Дмитрий, Макар барбыттара. Уйбаан  уонна  Михаил  1942 с ынырыллан  иккиэн  бииргэ  история5а  киирбит  улууканнаах  Сталинградскай кыргыhыыга бастакы  сурэхтэниини  ааспыта.Уйбаан  манна  улаханнык  бааhыран, госпитальга  сыппыта. Дьыл5а  хаан  икки  бырааттыы  Уйбаан, Михаил  Павловтары  госпитальга  коруhуннэртээбитэ, онно  Уйбаан  мантан  оруттубэтин, торообут  дойдутугар  комус  унуо5а  кото5уллубэтин  этэн  туран  быраатыгар  Михаилга:  «Хайаан  да  сэрииттэн  этэннэ  эргиллэн  торообут  торут  сиргэр  тиий, бырааттаргын-балыстаргын  кор-иhит, комолос. Дболлоох-соргулаах  оло5у  олорун, а5а  ууhун  сал5ас»,- диэбит.

Улахан  убайдара  Уйбаан   Ерзовка  дэриэбинэ5э  Братскай  могила5а  комус  унуо5а  хараллыбыта. Ол  туhунан  Саха  республикатын  «Память» кинигэ 2 ч  маннык  бэлиэтэммит: «Павлов  И.И., рядовой 924 СП, 252 СД.1902 г.р., урож.с.Егольжа  Нюрибнского  р-на, якут, б/п, приз. 26.06.42 г  Нюрбинским  РВК, погиб 23.10.42 г., захоронен в с. Ерзовка  Дубовского  р-на  Волгоградской  области».

Чаас  хамандыыра  бу  курдук  извещение  ыыппыт  эбит: «Красноармеец  Павлов  Иван  Иванович,  в бою  за  Родину, верный  воинской  присяге, проявив  геройство  и  мужество, был  убит  23   октября 1942 г, похоронен в 2-х  километрах ю-з  деревни  Ерзовка  Дубовского  района  Сталинградской  области».

Михаил Иванович уоттаах сэрии холоругун ортотунан сылдьан, «өллө» диэн ыар сонуннаах хара сурук дойдутугар 2 төгүл кэлбит. Кини 1942 сыллаахха Сталинград таһынааҕы кыргыһыыларга киирииттэн сэриини саҕалаабыт. Биллэн турар, бааһырыыта, контузията суох сылдьыбатах. Госпитальга эмтэнээт, байыаннай чааһыгар төннөн испит. 1943 сыл олунньу 25 күнүгэр Полтава уонна Сумы куораттар икки ардыларыгар геройдуу кыргыспытын иһин «Кыһыл Сулус» уордьанынан наҕараадаламмыт. Ити алдьархайдаах кыргыһыыга ыараханнык бааһырбыт, оттон дойдутугар хара сурук тигинээн кэлбит. Госпитальга өр эмтэнэн, эмиэ бэйэтин чааһыгар сэриилэһэ барар. 1943 сыллаахха Харьков куорат анныгар сиһин тоноҕоһугар бааһыран, кыайан хамсаабат буолбут киһини фронт линиятыттан чугас баар дэриэбинэҕэ хаалларбыттар. Кини сэриилэһэр чааһа инники кирбиигэ барыларыттан бастакынан иһэр буолан, биир түбэлтэҕэ төгүрүк- тээһиҥҥэ түбэһэ сыһан, төттөрү чугуйарга күһэллибиттэр. Биһиэннэрэ чугуйан эрэллэрин истэн, хос эһэм холкуос бэрэссэдээтэлиттэн тыыл диэки атаарарыгар көрдөспүт. Кыайан хамсаабат киһини 2 пионер салааскаҕа соһон, атын дэриэбинэҕэ илдьибиттэр. Онон билиэҥҥэ түбэһэрбиттэн пионер оҕолор быыһаабыттара диэн өлүөр диэри махтанан кэпсиирэ үһү. Дойдутугар «хара сурук» иккистээн тиийбит. Госпитальга эмтэнэн, доруобуйатын көннөрүммүт. II Ударнай При балтийскай биригээдэ састаабыгар сылдьан, Польша сиригэр-уотугар сэриилэспит. 1944 сыл ахсынньыттан НКВД сэриилэрин састаабыгар ананан, Белоруссияҕа, Польшаҕа, Германияҕа, Латвияҕа бандьыыттааһыны суох оҥорууга кыттыспыт. 1945 сыл бүтүүтэ демобилизацияламмыт. Ньурбаҕа 1946 сыл тохсунньу 14 күнүгэр тиийэн кэлбит. Кэлээт учууталлаабытынан барбыт. 1946 сыл күһүнүгэр Саха педагогическай институтун историческай факультетыгар II курска үөрэнэ киирбит. Сэриигэ ылбыт үгүс бааһырыыта дьайан, III курсун кэнниттэн уурайбыт. Кини 1980 сыллаахха диэри оҕону үөрэтиигэ үгүс сыратын биэрбитэ, Саха АССР оскуолаларын үтүөлээх учуутала үрдүк ааты ылбыта. Үөрэппит-такайбыт оҕолоро, дьоно-сэргэтэ хос эһэбин чиҥ, дириҥ билиитин биэрэр учуутал, чиэһинэй, ыраас дууһалаах киһи этэ диэн олус ытыктыыллар.

Макар 1924 с торуох, бэс  ыйын 13  кунугэр 1945 с ынырыллан  Японияны  утары  сэриигэ  кыттыбыта, сержант  званиялаах  1947 с  тоннубутэ.

Кыра  бырааттара  Дмитрий  Иванович  орто  оскуоланы  бутэриэ5иттэн  куhунугэр  армия5а  ынырыллыбыта. Биир  сылтан  ордук  байыаннай  оскуола5а  уорэнэн  пехота  уонна  станковой  пулемет  командирын  идэтин  ылбыта  уонна  Ленинград куоракка  сэриилэhэр  армия5а  тиийбитэ.  Дмитрий  Иванович  21  армия  125-с  стрелковай  дивизиятын састаабыгар  киирэн  Карельскай  билиигэ  аатырбыт-сура5ырбыт  «Маннергейм» линиятын  то5у  котуугэ, Выборг  куорат  иhин  кыргыhыыларга  кыттыбыта. Сэрии  бутуор  диэри  Ленинградскай  уобаластан  са5алаан  Украинаны, Белоруссияны, Чехословакияны,  Венгрияны, Румынияны   босхолоспута. Кыайыы  кунун  Австрия5а  корсубутэ. 1946  сыллаахха  торообут  дойдутугар  эргиллэн  ор  сылларга  Онолдьо  орто  оскуолатыгар  директордаабыта. Улуу  Кыайыыны  уhансыбытын  иhин  «Ленинград  оборонатын  иhин», «Кенигсберг  куораты  ылыы  иhин», «Кыhыл  сулус»  орденнарынан  на5араадаламмыта.

8 ини-бии, а5ас-балыс  Павловтар  бары  Улуу  Кыайыыны  чиэстээхтик  уhансыбыттара. Биир  дьиэ  кэргэнтэн  А5а  дойду Улуу сэриитигэр  барбыт  4 ини-бии  Павловтартан  устэрэ  кыргыhыы  толоонуттан  этэннэ  эргиллэн  кэлэн,эйэлээх  оло5у  уhансыhан  барбыттара, кэнчээри  ыччат  кэскилин  туhугар  улэолэрин  оскуола5а  учууталынан  са5алаабыттара.

О5олоро  бары  хайа  да  улэттэн  иннэн-толлон  турбаттар, улэлиир улэлэригэр  эппиэтинэстээх, дьо5урдаах, сатабыллаах, дьонно-сэргэ5э  истин-иhирэх  сыhыаннаах, киэн билиилээх-коруулээх, урдук  культуралаах  дьон-сэргэ  сыанабылын, убаастабылын  ылбыт  утуо  мааны  улэhит  дьоннор  буола  улааппыттара. Оскуола5а, нэhилиэк  уорэхтээhиннэ  Павловтар  династиялара  киллэрбит  кылааттарын  учуоттаан, 40  сыл  директордаабыт  Дмитрий  Иванович  Павлов  аатын  сана  таас  оскуола5а  2003  сыллаахха республика  президенин  В.А.Штыров  ыйаа5ынан  инэриллибитэ.

Степанова  Е.И.